Προσφυγικά Κειμήλια στην Ελλάδα. Εικόνες Σκεύη και Λείψανα Αγίων

Ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Γαβριήλ, που πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Ναό Αγ. Μαρίνης Ιωαννίνων στο πλαίσιο των εσπερινών ομιλιών για τα 100 χρόνια από την καταστροφή της Σμύρνης με θέμα:

«ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΚΕΙΜΗΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΨΑΝΑ ΑΓΙΩΝ»

Ἱερός Ναός Ἁγίας Μαρίνης Ἰωαννίνων
Κυριακή 15 Μαΐου 2022 (Παραλύτου)

Χριστός Ανέστη!

Διανύουμε τήν ἀναστάσιμη περίοδο. Μία περίοδο, πού ἡ Ἀγάπη εἶναι ἄφθονη καί μοιράζεται παντοῦ, καί ὅλοι μας, κατά τό μέτρο τῆς πνευματικῆς καταστάσεώς μας ὁ καθένας, βιώνουμε τό κοσμοσωτήριο γεγονός τῆς ἐκ νεκρῶν Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Βιώνουμε, παρά τίς πολλές καί μεγάλες θλίψεις πού μᾶς δοκιμάζουν καθημερινά, τήν ἄρρητη χαρά καί εὐφροσύνη πού πηγάζει ἀπό τόν κενό τάφο τοῦ Κυρίου μας. Μιά χαρά πού κανεῖς καί τίποτε δέν μπορεῖ νά μᾶς τήν στερήσει καί νά τήν ἀφαιρέσει ἀπό τή ζωή μας. Ἡ ψυχή μας χαίρεται καί τό πνεῦμα μας ἀγαλλιάζει. Ἑορτάζουμε καί πανηγυρίζουμε, μέ ὑπερβάλλουσα λαμπρότητα τήν πιό μεγάλη καί πιό θαυμαστή νίκη ὅλων τῶν ἐποχῶν καί ὅλων τῶν αἰώνων· τή νίκη τοῦ Ἀγαθοῦ ἔναντι τοῦ κακοῦ, τήν ἐπικράτηση τοῦ Φωτός ἔναντι τοῦ σκότους τῆς ἁμαρτίας, τή νίκη τῆς ζωῆς ἔναντι τῆς φθορᾶς καί τοῦ θανάτου, τήν λαμπροφόρο Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας, πού σηματοδοτεῖ τήν ἀπαρχή τῆς δικῆς μας ἀναστάσεως.

Στό πλαίσιο τῆς ἀναστάσιμης αὐτῆς ἀτμόφαιρας, ἐπιτρέψτε μου νά ἐκφράσω τίς θερμές καί εὐγνώμονες εὐχαρίστίες μου πρός Ὑμᾶς Σεβασμιώτατε, γιά τήν πράγματι τιμητική πρόσκλησή σας νά συμμετάσχω ὡς ὁμιλητής στίς ἐπετειακές ἐκδηλώσεις μνήμης πού ἡ Ἱερά Μητρόπολη Ἰωαννίνων διοργανώνει μέ ἀφορμή τήν συμπλήρωση 200 ἐτῶν ἀπό τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Ἄλλωστε, εἶναι ἰδιαίτερα σημαντική ἡ προσφορά τῆς καθ᾽ Ὑμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἰωαννίνων, ἡ ὁποία μέσῳ τῶν ἐπετειακῶν ἐκδηλώσεών της καί εἰδικά μέσω τῶν Ἑσπερινῶν Ὁμιλιῶν, πού ἔχει πλέον καταστεῖ θεσμός, ὑπερβαίνει τίς ἐφήμερες ἑορταστικές ἐκδηλώσεις, συμβάλλοντας ἔτσι ἐξαιρετικά τόσο στήν ἀνάδειξη τῆς πολυδιάστατης συμβολῆς τῆς Ἐκκλησίας στόν ἀπελευθερωτικό ἀγῶνα τοῦ γένους καί στήν ἀναγέννηση τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, ὅσο καί στήν πραγματική γνώση τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας, πού ἀποτελεῖ τόν ἰσχυρό θεματοφύλακα τῆς ἐθνικῆς συλλογικῆς μας μνήμης.

Ὡστόσο, τό τρέχον ἔτος, 2022, ἔχει ἕναν ἐξίσου ἰδιαίτερα σημαντικό συμβολισμό γιά τήν πατρίδα μας καί θεωρεῖται ἔτος ὑψίστης σημασίας γιά τήν σύγχρονη Ἑλλάδα. Φέτος συμπληρώνονται 100 ὁλόκληρα χρόνια ἀπό τήν καταστροφή τῆς Σμύρνης καί τόν ἀπόλυτο ξεριζωμό τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς ἀπό τίς πανάρχαιες πατρογονικές ἐστίες τῆς μητέρας Ἰωνικῆς γῆς, τοῦ Πόντου, τῆς Πισιδίας, τῆς Καππαδοκίας, τῆς Θράκης καί ἄλλων περιοχῶν. Πρόκειται ασφαλῶς γιά ἕνα ἱστορικό γεγονός πού διαμόρφωσε γεωγραφικά, πολιτισμικά καί κοινωνικοπολιτικά τήν χώρα μας, ὅπως τήν γνωρίζουμε ἕως σήμερα. Δοξολογῶ καί εὐχαριστῶ ἀπό τήν καρδιά μου τόν Πανοικτίρμονα Θεό, πού ἡ χάρις Του μέ ἀξίωσε νά διαποιμαίνω ἕναν λαό εὐγενή, ἕναν λαό προσφυγικό, πού διακρίνεται γιά τήν πίστη καί τήν εὐσέβειά του, ἕνα λαό πού ἔχει τίς ρίζες του ἀπό τήν αἱματοβαμμένη γῆ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.

Πράγματι, ὁ πληθυσμός τῆς Νέας Ἰωνίας, τῆς Νέας Φιλαδέλφειας καί τῆς Νέας Χαλκηδόνας ἀποτελεῖται κατά βάση ἀπό πρόσφυγες Ἕλληνες τῆς ἔνδοξης Μικρᾶς Ἀσίας, οἱ ὁποῖοι μετά τήν Μικρασιατική καταστροφή, ὑποχρεώθηκαν νά ἐγκαταλείψουν τίς πατρίδες τους καί ἀναγκάσθηκαν σέ μία ἀθρόα μετακίνηση πρός τήν ἑλληνική ἐπικράτεια, μεταφέροντας ἀπό τήν Ἀνατολή ἀναρίθμητα ἱερά κειμήλια καί ἀνεκτίμητους ἱερούς θησαυρούς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως μας, οἱ ὁποῖοι καί φυλάσσονται στούς περισσότερους ναούς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας.

Στό σημεῖο αὐτό ἐπιτρέψτε μου νά ἀναφέρω στήν ἀγάπη σας μερικά ἀπό τά σημαντικότερα προσκυνήματα πού ἔχουμε τήν μεγάλη εὐλογία ὡς Ἱερά Μητρόπολη νά φυλάσσουμε ὡς πολύτιμους θησαυρούς στούς ἱερούς ναούς μας:

  • Ἡ Ἱερά θαυματουργός Εἰκόνα τῆς Παναγίας Βουρλιώτισσας (Πολιοῦχου τῆς Νέας Φιλαδέλφειας)
  • Ἱστορικό:
    Ἡ Ἱερά θαυματουργός Εἰκόνα τῆς Υπεραγίας Θεοτόκου τῆς ἐπονομαζόμενης «Βουρλιωτίσσης», φυλάσσεται στόν Ἱερό Καθεδρικό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Νέας Φιλαδελφείας καί ἀποτελεῖ τήν σκέπη καί τήν καταφυγή τῶν Μικρασιατῶν καθώς καί τήν Προστάτιδα τῆς Νέας Φιλαδέλφειας.

    Ἡ Ἱερά Εἰκόνα προέρχεται ἀπό τά ἱστορικά Βουρλά τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, μιᾶς πόλεως 38χλμ δυτικά τῆς Σμύρνης. Τά Βουρλά καταστράφηκαν τό θλιβερό ἔτος 1922 ἀπό τούς πυρσούς τοῦ τουρκικοῦ ἐθνικισμοῦ, στήν προσπάθεια τῶν Τούρκων νά ἐξαφανίσουν κάθε ἑλληνικό στοιχεῖο, τό ὁποῖο βαθιά ριζωμένο, σχεδόν τρεῖς χιλιάδες χρόνια στούς τόπους ἐκείνους, «προσέβαλλε» τήν ἐθνική ὁμοιογένεια τοῦ νεοσύστατου κεμαλικοῦ κράτους. Οἱ Βουρλιώτες τιμοῦσαν ὡς προστάτιδα τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο στόν περίλαμπρο ναό Της, ὁ ὁποῖος γνώρισε τήν τουρκική βιαιότητα. Ἀναχωρώντας καί ἀφήνοντας γιά πάντα τήν ἁγιασμένη γῆ τους, πρόλαβαν νά περισώσουν τήν ἐφέστια εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί τήν μετέφεραν στήν φτωχή τότε Νέα Φιλαδέλφεια, στήν ὁποία έκτισαν, ἀρχικά ξύλινο ναό (1926) καί ἔπειτα περίλαμπρο, ὁ ὁποίος ἐγκαινιάσθηκε, ἀργότερα, ἀπό τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν κυρό Χρυσόστομο Παπαδόπουλο (1936).

    Οἱ παλαιοί Βουρλιώτες διασώζουν ἀκόμη ἱστορίες γιά τά θαύματα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Βουρλιώτισσας. Κάποιοι θυμοῦνται ἀκόμη τό προσωνύμιό Της στά τουρκικά, «καρά Παναγιά», δηλαδή ἡ «μαύρη Παναγία», λόγῳ τοῦ σκουρόχρωμου προσώπου Της, πού φαίνεται σήμερα κάτω ἀπό τό περίτεχνο ἀργυρό ὑποκάμισό Της. Ἡ θαυματουργή χάρη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου δέν ἔπαψε ποτέ νά ἐνεργεῖ. Πλεῖστα θαύματα διηγοῦνται ἀκόμη καί σήμερα, οἱ ἄνθρωποι πού προστρέχουν σέ Αὐτήν. Ὁ Ἱερός Καθεδρικός Ναός ἑορτάζει τόν Δεκαπενταύγουστο, ἐνῶ ἡ Σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Βουρλιώτισσας ἑορτάζεται τήν πρώτη Κυριακή τοῦ μήνα Ὀκτώβρη μέ πάνδημη συμμετοχή καί πλῆθος λαοῦ, πού μαρτυρᾶ καί ὁμολογεῖ τήν κραταιά προστασία τῆς Μητέρας τοῦ Χριστοῦ.

    Ἀξίζει ἐπίσης νά ἀναφέρουμε ὅτι στόν Ἱερό Καθεδρικό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Νέας Φιλαδελφείας φυλάσσεται ἡ Τιμία Χεῖρα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας, ἡ ὁποία μεταφέρθηκε ἀπὸ τούς Μικρασιάτες πρόσφυγες μετά τήν Μικρασιατική καταστροφή τό 1922.  

  • Τό Ἱερό ἄφθαρτο Σκῆνωμα τοῦ Ἱερομάρτυρος Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Νεαπολίτου, Πολιοῦχου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως (Ἱερός Ναός Ἁγίου Εὐσταθίου Νέας Ἰωνίας).
  • Ἱστορικό:
    Ὁ Ἅγιος Γεώργιος ὁ Νεαπολίτης καταγόταν ἀπό τή Νεάπολη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας (τουρκ. Νέβ Σεχήρ). Ἧταν ἱερέας στόν Ἱερό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καί ὑπηρετούσε μέ δικαιοσύνη καί ὁσιότητα τό ποίμνιο του ὡς ἀληθινός λειτουργός τοῦ Ὑψίστου. Προικισμένος μέ τίς ἀρετές τῆς ἀγάπης καί τῆς πραότητας, τῆς φιλαδελφίας καί τῆς ἀνεξικακίας, ταπεινός καί ἄμεμπτος ἦταν τό στήριγμα καί ἡ παραμυθία τῶν Ἑλλήνων χριστιανῶν πού ζοῦσαν τότε κάτω ἀπό τόν ὀθομανικό ζυγό. Ὡς ἐπίγειος ἄγγελος ὁ ἱερέας Γεώργιος ὑπηρετοῦσε μέ προθυμία τούς συνανθρώπους του, καλλιεργώντας τά θεία χαρίσματα καί εὐαρεστώντας τόν Θεό.

    Τό 1797 κλήθηκε ἀπό τούς ἐπιτρόπους τοῦ χωριού Derinkuyu-Μαλακοπῆς, γιά νά ἱερουργήσει ἐκεῖ, διότι ὁ ἱερέας τους ἦταν ἀσθενής ἤ, κατά τήν γνώμη ἄλλων, κρυβόταν ἀπό τή μανία τῶν Ἀγαρηνῶν. Ὁ ἡλικιωμένος πλέον Γεώργιος ἀποδέχθηκε εὐχαρίστως τήν πρόσκληση, δίχως νά ὑπολογίσει τήν ταλαιπωρία καί προπάντων τούς κινδύνους. Ἡ διαδρομή μεταξύ Νεαπόλεως καί Μαλακοπῆς ἧταν 21χλμ. διάρκειας περίπου 6 ὡρῶν. Ἔτσι, ὁ Γεώργιος ξεκίνησε στίς 3 Νοεμβρίου μέ ὅλα τά ἀπαραίτητα γιά τό ταξίδι αὐτό.

    Ἀνεβασμένος στό γαϊδουράκι του, καχεκτικός, πορευόταν πρόθυμος. Κόντευε πιά στή Μαλακοπή, ὅταν ξαφνικά στή θέση «Κομπιά Ντερέ», δηλαδή «ρεματιά» δέχθηκε τήν ἄγρια ἐπίθεση Τούρκων βοσκῶν, οἱ ὁποῖοι ἔπεσαν ἐπάνω του ἐξαγριωμένοι καί μέ ἀπερίγραπτη μανία. Τόν λήστεψαν, τόν γύμνωσαν καί, ἀφοῦ προσπάθησαν μάταια νά τόν ἐξαναγκάσουν νά ἀρνηθεῖ τήν χριστιανική του πίστη, τοῦ ἔδωσαν μαρτυρικό θάνατο, ἀποκόπτοντας τήν τιμία κεφαλή του. Τό σῶμα του, γυμνό καί ματωμένο, μαζί μέ τό κεφάλι κατέληξαν σέ παρακείμενο φαράγγι, ἡ ψυχή ὅμως πέταξε κοντά στόν Κύριόν της γιά νά τήν κατατάξει στούς Ὁσίους καί τούς Ἱερομάρτυρες.

    Πέρασαν τέσσερις ἡμέρες δίχως ὁ ἅγιος ἱερέας νά ἐμφανισθεῖ στή Μαλακοπή καί δίχως νά ἐπιστρέψει στή Νεάπολη. Ἀνήσυχοι οἱ Νεαπολίτες βγήκαν σέ ἀναζήτησή του. Βρήκαν τό ἅγιο σῶμα του καί τήν τιμία κεφαλή του καί θρηνώντας καί κλαίγοντας γιά τόν σκληρό θάνατο τοῦ ποιμένα τους, τόν κήδευσαν ἐπί τόπου βιαστικά, φοβούμενοι τή μανία τῶν Ἀγαρηνῶν. Πάνω στόν τάφο μία πέτρα ἐναποτέθηκε, φέροντας τήν ἁπλή ἐπιγραφή: «Ἱερεύς Γεώργιος».

    Πέρασε ἔτσι ἀρκετός καιρός, ὅταν μία νύκτα ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς ἐμφανίζεται σέ ὅραμα σέ μία εὐλαβῆ χήρα, διηγούμενος τά ὅσα συνέβησαν καί προτρέποντάς την νά ἐνημερώσει τή Δημογεροντία, γιά νά φροντίσουν νά τόν βροῦν στήν τοποθεσία ὅπου εἷχε ταφεῖ. Ἡ γυναίκα δέν ἔδωσε σημασία, ὅταν ὅμως ἔπειτα ἀπό λίγες ἡμέρες τό ὄνειρο ἐπαναλήφθηκε, ἔντρομη ἔπραξε ὅσα τῆς ζήτησε ὁ Ἅγιος. Δίχως ἀναβολή οἱ εὐσεβεῖς Νεαπολίτες μέ ἐπικεφαλής τόν ἱερέα τους, ὀνόματι Νεόφυτο, γιό τοῦ ἐπίσης ἱερέα Βασιλείου, συνεφημερίου τοῦ Ἁγίου, σπεύδουν καί ἀνασκάπτουν τόν πρόχειρο ἐκείνο τάφο. Ὡ, τοῦ θαύματος! Τό λείψανο τοῦ Ἁγίου ἡπῆρχε σώο καί ἀκέραιο, διαχέοντας οὐράνια εὐωδία καί χάρη! Ἀφοῦ τό προσκύνησαν μέ εὐλάβεια καί δέος, τό τοποθέτησαν σέ ξύλινη λάρνακα καί τό μετέφεραν στήν οἰκία τοῦ π. Νεοφύτου ὅπου, κατά τήν ἐπιθυμία τοῦ ἴδιου τοῦ Ἁγίου, φυλασσόταν σέ ἕνα κελί.

    Ἐκεῖ προσέρχονταν πάρα πολλοί, ντόπιοι καί ξένοι, γιά νά προσκυνήσουν τόν Ἅγιο καί νά λάβουν ἁγιασμό ἀπό τό σεπτό λείψανό του. Ἀρχίζουν νά τελοῦνται θαύματα. Ἀσθένειες καί ἀναπηρίες θεραπεύονται, ἄτεκνοι ἀποκτοῦν παιδιά, ψυχικά νοσήματα ἐξαφανίζονται, ἀκόμη καί γιά ἀνομβρία καταφεύγουν στόν Ἅγιο οἱ Νεαπολίτες, γιά νά δοῦν σέ λίγη ὥρα τήν εὐλογημένη βροχή νά πέφτει δυνατή. Ὅλοι ὁμολογούσαν πόσο θαυματουργός ἀναδείχθηκε ὁ Ἅγιος Γεώργιος!

    Τό 1924, μέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν, ἀναχώρησαν καί οἱ Ἕλληνες τῆς Καππαδοκίας γιά τήν ἐλεύθερη Ἑλλάδα, παίρνοντας ὁ καθένας μαζί του ό,τι θεωροῦσε πολυτιμότερο. Ὁ τότε ἐφημέριος τοῦ Ναοῦ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἀρχιμανδρίτης Ἰγνάτιος, θεωρώντας πρώτο του καθήκον τήν ἀσφαλή μεταφορά τοῦ θαυματουργοῦ καί ἄφθαρτου λειψάνου του Ἁγίου Γεωργίου, τό μετέφερε ἀπό τήν παραλία τῆς Μερσίνης μέ ἀτμόπλοιο στήν Ἀττική. Στήν Ἀττική, τό ἱερό λείψανο παραδόθηκε στούς Νεαπολίτες, οἱ ὁποῖοι τό τοποθέτησαν μέ εὐλάβεια στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Εὐσταθίου στή Νέα Νεάπολη τοῦ Περισσοῦ. Ἀπό τότε ἄπειρα εἷναι τά θαύματα καί οἱ ἰάσεις ποῦ ἐνεργεῖ ὁ Ἅγιος Γεώργιος σέ ὅσους μέ πίστη ἐπικαλοῦνται τό ὀνομά του.

  • Στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Εὐσταθίου Νέας Ἰωνίας φυλάσσεται ἐπίσης ἡ τίμια κάρα τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νύσσης, ἀδελφοῦ τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ἡ ὁποία μεταφέρθηκε ἀπὸ τούς Μικρασιάτες πρόσφυγες μετά τήν Μικρασιατική καταστροφή τό 1922.
  • Τό ἄφθαρτο Ἱερό Λείψανο τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου, Ἐπισκόπου Ἱλλυρικοῦ (Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Νέας Ἰωνίας).
  • Ἱστορικό:
    Ἡ γέννηση τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου τοποθετεῖται χρονολογικά περίπου τόν Β´ αἰώνα μ.Χ. Ἡ μητέρα του, Ἀνθία, διδάχθηκε τόν χριστιανισμό ἀπό ἀποστολικούς πατέρες, δηλαδή ἀπό τούς ἁγίους ἐπισκόπους πού οἱ Ἀπόστολοι τοῦ Χριστού εἶχαν κατά τόπους ἐγκαταστήσει. Ἔτσι, κατάφερε νά μεγαλώσει τόν ὑιό της Ἐλευθέριο μέ τά νάματα τῆς ἀκλόνητης πίστεως στόν Χριστό, μιᾶς πίστεως που, ἐκείνη τήν ἐποχή, ὁδηγοῦσε ἀκόμη καί στό μαρτυρικό θάνατο.

    Ὅπως φαίνεται, ὁ νεαρός Ἐλευθέριος, μεγαλωμένος ἀπό τήν μητέρα του Ἀνθία «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου», ἀπό μικρή ἡλικία εἰσῆλθε στόν ἱερό κλῆρο, ἀγωνιζόμενος γιά τήν διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου. Στήν ἡλικία τῶν 15 ἐτῶν χειροτονήθηκε Διάκονος ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ρώμης Ἀνάκλητο, ἐνῶ δύο χρόνια ἀργότερα, χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος. Ὡς ἱερέας ὑπερέβαλλε τόν ἑαυτό του καί μέ αυταπάρνηση ὑπηρετοῦσε τό ἱερό θυσιαστήριο, σέ μία ἐποχή πού τά πράγματα δέν ἦταν δεδομένα ὅπως σήμερα.

    Ὁ σοφός ἐπίσκοπος Ρώμης Ἀνάκλητος, ἀφοῦ διέγνωσε τόν ὑγιή ζῆλο καί τό θυσιαστικό πνεῦμα τοῦ νεαροῦ ἱερέα, πρότεινε τήν ἐκλογή του σέ ἐπίσκοπο Ἰλλυρικοῦ, σέ ηλικία 19 ἐτῶν. Ἕδρα τῆς ἐπισκοπῆς ἦταν ἡ σημερινή Αὐλώνα τῆς Ἀλβανίας. Ἡ φήμη τοῦ νεαροῦ ἐπισκόπου ξεπέρασε τά ὅρια τῆς ἡπειρωτικῆς Εὐρώπης καί ἔφθασε ἕως τήν γηραιά Ἀλβιώνα, τήν σημερινή Ἀγγλία. Ὁ ἡγεμόνας Λούκιος ἀπέστειλε ἐπιστολή στόν ἐπίσκοπο Ἐλευθέριο, αἱτούμενος τό Ἅγιο Βάπτισμα, γι’ αυτόν καί τόν λαό του. Τότε, συνετά ὁ Ἅγιος Ἐλευθέριος ἀπέστειλε δύο πρεσβυτέρους μέ στόχο τήν κατήχηση καί τήν βάπτιση τῶν Βρετανῶν.

    Τό γεγονός αὐτό ἐξόργισε τόν αὐτοκράτορα τῆς Ρώμης Σεπτίμιο Σεβήρο, διατάζοντας τήν σύλληψη τοῦ νεαροῦ ἐπισκόπου. Μετά ἀπό ἀνακρίσεις καί ὕστερα ἀπό τίς γεμάτες παρρησία ἀπαντήσεις τοῦ Ελευθερίου πού ἔδινε πρός τούς ἐθνικούς, ὅτι δηλαδή εἶναι Χριστιανός καί ὅτι δέν πρόκειται νά ἀπαρνηθεῖ τήν ἁγία τῶν χριστιανῶν πίστη γιά χάρη τῶν ψεύτικων θεῶν, ὁδηγήθηκε στήν ἀρένα γιά νά θανατωθεῖ ἀπό τούς λέοντες. Ὡστόσο, ὁ Ἐλευθέριος, ὥς ἄλλος προφήτης Δανιήλ, ἔμεινε ἀπό τούς λέοντες ἀβλαβής. Τότε, οἱ διώκτες του, τόν ἀποκεφάλισαν, μαζί μέ τήν μητέρα του Ἁγία Ἀνθία, δωρίζοντας στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δύο σπουδαίους μάρτυρες, πού κοσμοῦν τό ἁγιολόγιό της.

    Τό σεπτό ἄφθαρτο λείψανο τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου μεταφέρθηκε ἀργότερα στήν Κωνσταντινούπολη καί στή συνέχεια μετά τήν ἅλωση τῆς Πόλεως στήν Ἰνέπολη τοῦ Πόντου. Μέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν, οἱ Ἕλληνες τοῦ Πόντου μετέφεραν μαζί τους στήν μητροπολιτική Ἑλλάδα τό ἱερό λείψανο, τό ὁποῖο μέ εὐλάβεια τοποθέτησαν στόν Ἱερό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Ἰνεπόλεως στή Νέα Ἰωνία, ὅπου καί φυλάσσεται μέχρι σήμερα ὡς πολύτιμο θησαύρισμα.

  • Τό Ἱερό Λείψανο τοῦ Ἁγίου Πρωτομάρτυρος καί Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου (Ἱερός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Νέας Ἰωνίας).
  • Ἱστορικό:
    Ὁ πάνσεπτος Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου Στεφάνου Νέας Ἰωνίας χτίσθηκε γύρω στό 1945 καί εἶναι ἀπομίμηση τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Θεοδωρουπόλεως, σημερινής Σαφράμπολης τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Βάσει τοῦ σχεδίου τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Στεφάνου τῆς πατρίδας τους, οἱ Μικρασιάτες πρόσφυγες ἔχτισαν καί ἐκαλλώπισαν τόν ναό πού βρίσκεται στή Νέα Ἰωνία, φέρνοντας ἀπό τήν ἰδιαίτερη πατρίδα τους πολλά ἱερά κειμήλια, ἀνάμεσά του τό πάνσεπτο τεμάχιο τοῦ ποδός τοῦ Ἁγίου Πρωτομάρτυρος καί Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου.

    Σύμφωνα μέ τίς βιβλιογραφικές πηγές, ἡ αὐτόκρατειρα Εὐδοκία, σύζυγος τοῦ Θεοδοσίου Β’, θεωρεῖται ἡ κτητόρισσα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Στεφάνου Θεωδορουπόλεως, στόν ὁποῖο καί ἀφιέρωσε τό Ἱερό Λείψανο τοῦ Ἁγίου Στεφάνου (δεξί πόδι), λόγῳ τῆς θαυμαστῆς θεραπείας της ἀπό τόν Ἅγιο Στέφανο κατά τήν διάρκεια μιᾶς περιοδείας της στά μέρη ἐκείνα.

    Τό Ἱερό Λείψανο τοῦ Ἁγίου Στεφάνου μεταφέρθηκε στή συνέχεια ἀπό τούς Μικρασιάτες πρόσφυγες τό 1992 καί φυλάσσεται ἕως σήμερα στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Στεφάνου στή Νέα Ἰωνία.

    Τά παραπάνω ἀποτελοῦν τά σημαντικότερα ἀπό τά ἱερά σεβάσματα πού ἔχουμε τήν εὐλογία ὡς Μητρόπολη νά διαφυλάττουμε στούς κόλπους μας ὡς πολύτιμους θησαυρούς. Αὐτόν τόν πνευματικό πλοῦτο παραλάβαμε ἀπό τούς Μικρασιάτες προγόνους μας καί αὐτόν πασχίζουμε μέ τη χάρη τοῦ Θεοῦ νά διαφυλάξουμε, νά τιμήσουμε, νά προάγουμε καί νά μεταλαμπαδεύσουμε καί στίς ἐπόμενες γενιές.
    Ἄλλωστε, λαός πού δέν ἔχει μνήμη δέν ἔχει καί μέλλον. Ἡ ἱστορική μνήμη διαμορφώνει ταυτότητες καί ἐκφράζει τήν συνεχή παρουσία τοῦ παρελθόντος στό παρόν. Ὅποιος δέν θυμάται τό παρελθόν του εἶναι καταδικασμένος νά τό ξαναζήσει.

    Σεβασμιώτατε Γέροντα,
    Γιά μίαν εἰσέτι φορά ἐκφράζω τίς εὐγνώμονες εὐχαριστίες μου πρός Ὑμᾶς γιά τήν εὐλογία καί τήν εὐκαιρία πού μοῦ προσφέρατε νά συμμετάσχω στίς ἐκδηλώσεις μνήμης πού Ἱερά Μητρόπολή σας διοργανώνει μέ ἀφορμή τήν ἐπέτειο τῶν 200 ἐτῶν ἀπό τήν ἔναρξη τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως καθώς καί τά εἰλικρινῆ συγχαρητήριά μου πρός τούς συνεργάτες γιά τήν ἄρτια διοργάνωση καί πρός ὅλους ὅσους ἐργάσθηκαν καί ἐργάζονται γι᾽αὐτήν τήν ἀξιέπαινη καί σημαντική πρωτοβουλία.

    Ο Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος ΓΑΒΡΙΗΛ