Μυστηρίων Θεατές
Ερχόμαστε στην Εκκλησία, μπαίνουμε και βγαίνουμε, τηρώντας συχνά τη στάση θεατή – όπως στο θέατρο ή τον κινηματογράφο – μπροστά στα πλαίσια ενός δρώμενου. Κάποιος «διαβαστερός» περί τα θεολογικά μπορεί να πει ότι από τα δρώμενα αυτά, τις ιερές δηλαδή ακολουθίες και την Θ. Λειτουργία, οι παρευρισκόμενοι κατηχούνται και διδάσκονται σε σχέση με την πίστη της Εκκλησίας. Διαπιστώνουμε λοιπόν το πρόβλημα ότι τα μέσα, τα εξωτερικά χαρακτηριστικά γίνονται αυτοσκοπός με τον βαθύτερο σκοπό να χάνεται σε μιαν άπιαστη θεωρία- θεολογία, η οποία μοιάζει άπιαστη γιατί η κατάκτησή της θέλει αγώνα και ζήλο, όχι κοσμικό, αλλά ουσιαστικό, αγώνα ζωής.
Η εορτή της Πεντηκοστής δίνει την καλύτερη ευκαιρία για να θίξει κανείς το παραπάνω ζήτημα. Στη Πεντηκοστή εορτάζουμε ακριβώς αυτό το γεγονός που καθάρια ξεχωρίζει τα μέσα απ’ τον σκοπό της παραμονής μας στην Εκκλησία. Θαυμάζουμε την αρχαία ελληνική τραγωδία, το έμμετρο σχολείο του αττικού κάλλους. Στ’ αλήθεια, είναι θαυμαστό: ορίστε, οι αρχέγονοι φόβοι του ανθρώπου, αναπαρίστανται πάνω στη σκηνή, σε δρώμενο ιερό, και διδάσκουν τον θεατή, όχι τι να φοβάται, αλλά τι να αποφεύγει για να βαδίσει στην αρετή. Επίτευγμα του ανθρώπινου μυαλού για τον 5ο αιώνα προ Χριστού, στην ίδια γλώσσα που μιλάμε κι εμείς σήμερα. Η τραγωδία, το σχολείο και το μέσο, η Θεία Λειτουργία η υπόσχεση του Χριστού. Διδάσκει, μα και τούτο διακόνημα είναι. Μες την Εκκλησία σωζόμαστε. Ο Χριστός μας σώζει.
Ο Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιο, που έφερε την Εκκλησία στη γη -και ποτέ σε κλιμάκια την Βασιλεία δεν χώρισε – έβαλε σε τάξη τα άτακτα, ακύρωσε τα παρελθόντα και τα πάντα, σε παρόντα μεταμόρφωσε. Στις ευχές της Θ. Λειτουργίας πρωταγωνιστεί ο ενεστώτας χρόνος, που συνοψίζει τον παρελθόντα και τον μέλλοντα. Αυτό είναι το δώρο του Παρακλήτου: στην Εκκλησία, Τον ζούμε τον Θεό. Δεν υπάρχει κάποια ανάμνηση του Θεού, ο Θεός είναι παρών.
Την ώρα του «Ἅγιος ὁ Θεός», ο ιερέας γυρνά προς την Πρόθεση, εκεί που βρίσκεται ο Άρτος ακόμη και ο Οίνος, λέγοντας: «Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου» κι έπειτα πίσω από την Αγία Τράπεζα, σηκώνει τα χέρια κοιτώντας στην Ανατολή και καλωσορίζει Τον ευλογημένο Θεό: «εὐλογημένος εἶ, ὁ ἐπὶ θρόνου δόξης τῆς βασιλείας σου». “Καλώς ήρθες” , Του λέει. Είναι εδώ: ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα στη Δόξα της Βασιλείας των Ουρανών. Αυτό είναι η Θ. Λειτουργία, ο ενεστώτας της Βασιλείας.
Αυτό από την άλλη, δεν πάει να πει ότι έρχεται ένας Θεός, εκείνη την στιγμή, μαγικά, σαν είναι ένα όν έξω από την Εκκλησία. Έρχεται Αυτός που κατοικεί μέσα μας. Λέει ο Άγ. Ιωάννης της Κροστάνδης: «Όταν προσεύχεσαι στον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, μην έχεις την εντύπωση ότι βρίσκεται έξω σου. Να Του μιλάς μέσα σου, σαν σε ένοικο της καρδιάς σου». Αυτό μας χάρισε η ημέρα της Πεντηκοστής. Λάβαμε ιεροσύνη, όλοι οι χριστιανοί, κι ο Θεός παύει να είναι άπιαστος πόσο μάλλον, όταν γίνεται, Σώμα και Αίμα, για τον καθένα τροφή και πόση. Κατοικεί μέσα μας.
Στα έργα τα θεατρικά ή του κινηματογράφου, η παράσταση, κάποια στιγμή, πάει τελείωσε. Θα μείνουν αναμνήσεις και συναισθήματα. Στην Εκκλησιά, έχει μόνο ζωή και τίποτ’ άλλο. Ό, τι ζούμε, αν δεν ταξιδέψουμε στον κόσμο, παύει να ενεργεί μέσα μας και τότε στ’ αλήθεια πεθαίνουμε.
Την ημέρα της Πεντηκοστής γίναμε όλοι ζωντανοί μαθητές του Αναστάντα.
Ιάσων Ιερομ.