Άγιος Ελευθέριος Επίσκοπος Ιλλυρικού
Η μνήμη του τιμάται στις 15 Δεκεμβρίου
Η γέννηση του Αγίου Ελευθερίου τοποθετείται χρονολογικά κατά τον 2ο μ. Χ, εποχή που τα σημάδια από τα βήματα των αγίων αποστόλων φαίνονταν ακόμη νωπά στα χώματα της ελληνικής χερσονήσου. Η μητέρα του Αγίου, Ανθία, διδάχθηκε τον χριστιανισμό από πατέρες αποστολικούς, δηλαδή από τους αγίους επισκόπους που κατά τόπους οι Απόστολοι του Χριστού είχαν εγκαταστήσει. Άμεσο αποτέλεσμα αυτού ήταν να μεγαλώσει τον υιό της Ελευθέριο με τα νάματα της ακλόνητης πίστης στον Χριστό, μιας πίστης που, εκείνη την εποχή, οδηγούσε ακόμη και στο θυσιαστικό θάνατο.
Όπως φαίνεται, ο νεαρός Ελευθέριος μεγαλωμένος απ’ την μητέρα του Ανθία “ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου”, από μικρή ηλικία εισήλθε στον ιερό κλήρο, αγωνιζόμενος για την διάδοση του Ευαγγελίου. Στην ηλικία των δεκαπέντε ετών, χειροτονήθηκε Διάκονος από τον επίσκοπο Ρώμης Ανάκλητο, της Μίας και Αδιαίρετης Εκκλησίας, ενώ δύο χρόνια αργότερα, χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος. Στο διακόνημα αυτό που του ανέθεσε ο Χριστός στην Εκκλησία Του, υπερέβαλλε τον εαυτό του και με αυταπάρνηση υπηρετούσε το ιερό θυσιαστήριο, σε μια εποχή που τα πράγματα δεν ήσαν δεδομένα όπως σήμερα.
Ο σοφός επίσκοπος Ρώμης, Ανάκλητος, αφού διέγνωσε τον υγιή ζήλο και το θυσιαστικό πνεύμα του νεαρού ιερέα, πρότεινε την εκλογή του σε επίσκοπο Ιλλυρικού, σε ηλικία δεκαεννέα ετών. Έδρα της επισκοπής ήταν η σημερινή Αυλώνα της Αλβανίας. Πρέπει να σημειώσουμε, ότι η περιφέρεια Ιλλυρικού ανήκε στην δικαιοδοσία του επισκόπου Ρώμης, μέχρι και την περίοδο της δυναστείας των Ισαύρων (8ος αι.). Έπειτα, απεσπάσθη και συγκαταλέχθηκε στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
Η φήμη του νεαρού επισκόπου ξεπέρασε τα όρια της ηπειρωτικής Ευρώπης και έφθασε ως την γηραιά Αλβιώνα, την σημερινή Αγγλία. Ο ηγεμόνας Λούκιος απέστειλε επιστολή στον επίσκοπο Ελευθέριο, αιτούμενος το Άγιο Βάπτισμα, γι’ αυτόν και τον λαό του. Τότε, συνετά ο Άγιος Ελευθέριος απέστειλε δύο πρεσβυτέρους με στόχο την κατήχηση και την βάπτιση των Βρετανών.
Τούτο το γεγονός εξόργισε τον Αυτοκράτορα της Ρώμης Σεπτίμιο Σεβήρο και διέταξε την σύλληψη του νεαρού επισκόπου. Μετά από ανακρίσεις και εφόσον οι εθνικοί λάμβαναν την γεμάτη παρρησία απάντηση του Ελευθερίου, ότι δηλαδή είναι Χριστιανός και μάλιστα επίσκοπος της Εκκλησίας του Χριστού και ότι δεν πρόκειται να απαρνηθεί την αγία των χριστιανών πίστη για χάρη των ψεύτικων θεών, οδηγήθηκε στην αρένα για να θανατωθεί από τους λέοντες. Αυτοί ήσαν οι διώκτες των χριστιανών: προσέφεραν ως θέαμα στο λαό τη θανή των χριστιανών απ’ τα άγρια θηρία. Ωστόσο, ο Ελευθέριος, ως άλλος προφήτης Δανιήλ, έμεινε από τους λέοντες αβλαβής. Τότε, οι διώκτες του, τον αποκεφάλισαν, μαζί με την μητέρα του, Αγία Ανθία, δωρίζοντας στην Εκκλησία του Χριστού δύο σπουδαίους μάρτυρες που κοσμούν το Αγιολόγιό της, θυμίζοντας σε εμάς σήμερα ότι στ’ αλήθεια “εὐχαὶ γονέων στηρίζουσι θεμέλια οἴκων”.
Για την Ιερά μας Μητρόπολη αποτελεί ευλογία τεράστια η παρουσία του άφθαρτου ιερού λειψάνου του Αγίου ενδόξου Ιερομάρτυρος Ελευθερίου, επισκόπου Ιλλυρικού, το οποίο φυλάσσεται στον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ινεπόλεως (Ν. Ιωνία).