Μικρασία. Γη Αγίων.. Γη Ελληνική.. Γη της Οικουμένης

Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 2017

Σεβασμιώτατε Πάτερ και Δέσποτα,
Ευλαβέστατοι Πατέρες,
Αξιότιμε κ. Δήμαρχε,
Αξιότιμε κ. Πρόεδρε του Δημοτικού Συμβουλίου.,
Αξιότιμοι κ. Πρόεδρε της Ενώσεως Σπάρτης
κ. Πρόεδρε του Κ.Ε.Μ.Ι.Π.Ο
κ. Δημοτικοί Σύμβουλοι,
κ. Εκπρόσωποι των Μικρασιατικών Σωματείων της Πόλεώς μας,
Ευλαβείς Χριστιανοί,

Η Αγία μας Εκκλησία μέσα στην πορεία των αιώνων καλείται να σταθεί θεματοφύλακας των ιερών και των οσίων του έθνους μας, διότι μέσα στην ιστορική της πορεία πάντα θα φέρνει στο προσκήνιο τη μνήμη και την τιμή, το ιερό χρέος της αναγνώρισης, της υπενθύμισης, της ευγνωμοσύνης και της ανάμνησης των γεγονότων που σφράγισαν και εν πολλοίς καθόρισαν την πορεία του έθνους. Αυτής της λαμπρής, πονεμένης, ματωμένης και συνάμα τόσο μεγαλειώδους πορείας ενός γένους που μοίρασε και το πλεόνασμα και το υστέρημα του πολιτισμού του, της ψυχής του και της δημιουργικότητάς του για να καυχάται σήμερα ο παγκόσμιος πολιτισμός για αξίες και έννοιες που ετούτος ο τόπος τις γέννησε, τις καλλιέργησε και τις μοίρασε σε όλα και μήκη και πλάτη της υφηλίου.

Κοιτίδα αυτού του πνευματικού και πολιτισμικού μεγαλείου από τα αρχαία χρόνια η Μικρά Ασία, γη στολισμένη με προσωπικότητες πνευματικές και με μορφές φιλοσοφικές, με έναν λαό εργατικό και δεινότατο στη δημιουργία και στην εξέλιξη. Ένας παράδεισος για τον ελληνισμό που αποτέλεσε τη γενέτειρα του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού και συνάμα το λίκνο μέσα στο οποίο γαλουχήθηκαν οι ελληνοχριστιανικές μας παραδόσεις. Σε αυτή την αγιασμένη γη οι πρόγονοί μας διέπρεψαν στην επιστήμη και στις τέχνες, εκεί αντιμετώπισαν επιτυχώς επιθέσεις πλήθους βάρβαρων και αλλογενών επιδρομέων, προασπιζόμενοι την ελευθερία και την αυτοδιάθεση του τόπου τους. Ολόκληρη η ευλογημένη Μικρασία έγινε η μάνα που τροφοδοτούσε τον ελληνισμό με κάθε τι το προοδευτικό σε πνεύμα εξέλιξης και δημιουργίας. Και αυτή τη υπεδισχιλιετή παρουσία ενός ακμάζοντος ελληνισμού μαρτυρούν τα αναρίθμητα μνημεία που είναι σπαρμένα σε όλη την περιοχή. Μνημεία αθάνατα του πολιτισμού των αρχαίων και των βυζαντινών προγόνων μας που φυλούν ως ευκτήριοι οίκοι τα αγιασμένα λείψανα των ρωμιών που με την παρουσία αιώνων πολλών σφράγισαν όλη την περιοχή της Ιωνίας και όχι μόνο. Και δεν μπορεί κανείς να λησμονήσει ότι από αυτή την πατρίδα είτε ξεκίνησαν, είτε έδρασαν, κήρυκες διαπύρσιοι του Ευαγγελίου, όπως ο Μέγας Απόστολος των εθνών Παύλος και Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας μας που και την πίστη κατέγραψαν και το ελληνικό ιδεώδες διέσωσαν. Και εδώ αξίζει μία επισήμανση. Η Ανατολή μπόλιασε επί αιώνες το πετσί του Έλληνα με τη λατρεία του προσώπου. Ενός προσώπου ολοκληρωμένου, μοναδικού, άξιου σεβασμού που συνάμα αποτελεί μέλος μιας κοινότητας αλλά και της κοινωνίας ολόκληρης και όχι ενός προσώπου εγωκεντρικού και απομονωμένου. Η λατρευτική ζωή της εκκλησίας, η εκκλησιαστική μουσική, η εικονογραφία, και όλες οι λειτουργικές τέχνες που ήκμασαν στην περιοχή έφεραν μέσα από την ορθόδοξη προοπτική πολιτιστική αυτοσυνειδησία στον Ελληνισμό και ανέδειξαν την αξία του ανθρωπίνου προσώπου. Όχι μόνο για να σωθεί η φυλή, αλλά όπως αναφέρει ο Χρ. Γιανναράς «για να φανερώνεται η καθολική σωτηρία των ανθρώπων, η σωτηρία που ευαγγελίζεται ο ελληνικός λόγος της Εκκλησίας σε Έλληνες, Σκύθες, Ιουδαίους, δούλους και απελεύθερους».

Στο προσκήνιο όμως της λαμπρής αυτής ιστορικής συνέχειας, έρχεται η δύσκολη και ζοφερή καμπή της σκληρότητας του πολέμου. Ο Ηράκλειτος, αιώνες πριν, διακηρύττει πως΄΄πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς΄΄, μια πικρή αλήθεια που δίδει στις αρχές του 20ου αιώνα μία άλλη σκοτεινή και αιματηρή τροπή στην πορεία του μικρασιατικού ελληνισμού. Είναι αυτή η αναπόφευκτη συνάντηση της ανθρώπινης ιστορίας με το κακό του πολέμου, με εκείνον που καταστρέφει πολλά και ισοπεδώνει και την ιστορία και τα δημιουργήματά της. Βέβαια όλα αυτά ένεκα δύο βασικών αιτιών που κατατρέχουν την ιδική μας πορεία. Δεν είναι άλλες από τη διχόνοια και το διχασμό, τα δύο ζιζάνια που καταλυτικά συνετέλεσαν στη μεγάλη καταστροφή.

Αυτό το κεφάλαιο της ιστορίας, μάς συναθροίζει και φέτος, στις ημέρες του Σεπτεμβρίου. Μία δύσκολη ιστορική ενότητα που πάντοτε προβάλλει ενώπιόν μας ολοζώντανη, διότι μέσα από τα ερείπια των θλιβερών ημερών του ΄22 η θύμηση για την εποποιία της Μικράς Ασίας είναι και θα είναι χρέος ιερό καθώς οι μορφές των Μικρασιατών πατέρων μας παραμένουν θερμές και ζωηρές στο μυαλό και στην καρδιά μας. Ποιος μπορεί εδώ στη νέα πατρίδα που είναι στολισμένη με τα καλά έργα των προγόνων μας, να ξεχνά την εστία την πατρογονική και την ένδοξη καταγωγή του; Ποιος μπορεί να λησμονήσει τέτοιες ημέρες κάθε χρόνο την ύψιστη θυσία του ελληνισμού; Ποιος μπορεί να κατακρημνίσει στη λήθη στιγμές τόσου πόνου μα και τόσου ηρωισμού, καθώς στη λαίλαπα των επιθέσεων έλαμψε και πάλι η αθάνατη ελληνική λεβεντιά που δεν κάμφθηκε και δεν παρέδωσε μήτε την πίστη της, μήτε την ελεύθερη ψυχή της; Μέχρι την τελευταία στιγμή πλήθος λαού θυσιάστηκε και αγωνίστηκε. Οι μαρτυρικές μορφές του μεγάλου ηγέτη, του Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου, του Ζήλων Ευθυμίου, του Μοσχονησίων Αμβροσίου, του Κυδωνιών Γρηγορίου, του Ικονίου Προκοπίου, των εκατοντάδων κληρικών, των χιλιάδων ανδρών γυναικών, γερόντων και μικρών παιδιών που βασανίστηκαν, εξευτελίστηκαν και με απάνθρωπες μεθόδους βρήκαν τέλος μαρτυρικό για τη πίστη και την πατρίδα, γιατί έμελλε εκείνοι να υποστούν φρικαλεότητες και τρόπους που δεν ταιριάζουν σε ανθρώπινη ύπαρξη. Τα αίματα όσων θυσιάστηκαν πορφύρωσαν τα χώμα της μικρασιατικής γης κατά τη μεγάλη αυτή εθνική συμφορά. Οι μαζικές συλλήψεις, ο εκτοπισμός του ανδρικού πληθυσμού, τα τάγματα εργασίας, οι εθνικές εκκαθαρίσεις, οι μαζικές σφαγές, οι πυρπολήσεις και εν τέλει η μαζική έξοδος για την προσφυγιά και την ανεύρεση νέας εστίας είναι ένας πολύ περιληπτικός απολογισμός της καταστροφής. Για το μέγεθος των γεγονότων αξίζει να αναφερθεί ότι μόνο στη Σμύρνη 55.000 κατοικίες παραδόθηκαν στις φλόγες. Αρπαγές, λεηλασίες σπιτιών και περιουσιών, γεωργικές και κτηνοτροφικές καταστροφές, γκρέμισμα εκκλησιών, σχολείων, ευαγών ιδρυμάτων, χρεοκοπία και καταστροφή βιομηχανικών και βιοτεχνικών επιχειρήσεων, ευτελισμός κάθε ανθρώπινης αξιοπρέπειας με βασανισμούς αιχμαλώτων, με εξαφάνιση εκατοντάδων άλλων, με βιασμούς και θηριωδίες και πολλά άλλα που συνθέτουν τα κομμάτια ενός παζλ που αποτελεί όνειδος και αισχύνη για την ανθρωπότητα.

Επιτρέψτε μου, να πω, πως οι δικοί μας ήρωες δεν είναι προϊόντα μυθοπλασίας, μήτε εφευρέσεις κάποιου ευφάνταστου νοός. Είναι όλοι αυτοί οι απλοί ήρωες, οι άνθρωποι του λαού, οι καθημερινοί και οι απλοί, πλούσιοι και πτωχοί, αξιωματούχοι και μη, που υπερέβησαν τον εαυτό τους και απέκρουσαν επιθέσεις και απειλές προασπιζόμενοι αξίες και ιδανικά τα οποία αποτελούσαν την γνήσια, την αδιάψευστη κληρονομιά ενός ολόκληρου έθνους. Επειδή η Μικρασία είναι οικουμενικής εμβέλειας, και δεν πρέπει ποτέ να λησμονούμε ότι τα ευλογημένα εδάφη της φωτοδότησαν όλο τον κόσμο σε περιόδους γενικής σκοτοδίνης, οφείλουμε και εμείς να προσπαθούμε να στεκόμαστε αντάξιοι τέτοιων μεγάλων παραδόσεων και προγόνων, να είμαστε σε θέση να ανάπτουμε τους αρχαίους πυρσούς του φωτός της Μικράς Ασίας.
Εκείνοι οι πρόγονοί μας, παρά την εξαθλίωση, την ανέχεια και τη δυσπιστία, δεν είναι κακό να το υπενθυμίζουμε, που αντιμετώπισαν ερχόμενοι στην πατρίδα βρήκαν τον τρόπο και το δρόμο να σφραγίζουν ανεξάλειπτα τις νέες τους εστίες με την παρουσία και τη δημιουργία τους. Ύψωσαν Ναούς, έστησαν θυσιαστήρια, εργάσθηκαν, κουβάλησαν την αρχοντιά και τη φινέτσα τους, μετέφεραν τα κειμήλια της ιστορίας και του πολιτισμού τους και τα παρέδωσαν στη Μητροπολιτική Ελλάδα χαρίζοντάς της μία νέα πνοή. Σα να ήθελε ο Θεός μετά τη μεγάλη καταστροφή να ενισχύσει, να ΄΄δέσει΄΄ και πάλι τον ελληνισμό για να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις που σύντομα θα συναντούσε. Γέμισε όλη η ελληνική επικράτεια από τους ευλογημένους πρόσφυγες που μεγαλούργησαν και συνετέλεσαν στην κατοπινή πορεία της χώρας μας. Οι πατέρες μας όχι μονό δε στοίχισαν, όχι μόνο δεν έφθειραν αλλά προσέφεραν και προσέθεσαν πολλά στον τόπο.

Και ερχόμαστε και πάλι αναπόφευκτα στο δικό μας αδιέξοδο. Διότι πολλοί επισημαίνουμε και την σύγχυσή μας και τον αποπροσανατολισμό μας. Η σημερινή οικονομική και κοινωνική παραζάλη έχει φέρει μία τελμάτωση εσωτερική μέσα σε όλους μας. Κανείς δεν αρνείται πως είμαστε ανυπόφορα κουρασμένοι και ψυχικά και συναισθηματικά. Σα να στερέψαμε από ελπίδα και όρμα.α Άλλωστε σπάνια ανατρέχουμε πια στις λύσεις που οι προπάτορές μας βρήκαν ερχόμενοι εδώ. Είναι μεγάλη ανάγκη να επιστρέψουμε στη ρίζα μας και να στραφούμε σε αξίες που είτε παραθεωρήσαμε, είτε περιθωριοποιήσαμε. Είναι ανάγκη επιτακτική να εμπνευσθούμε από το λαμπρό παρελθόν που έδιδε φως ακόμα και στα πιο σκοτεινά σημεία της ιστορίας, πέρα από τα σφάλματα και τις καίριες αμαρτίες των ιθυνόντων κάθε εποχής. Πάντα ευρίσκετο ο τρόπος της σωτηρίας και ο δρόμος της αναδημιουργίας. Μπορεί πολλές φορές να θελγόμαστε από άλλες παραδόσεις, εν πολλοίς υποδεέστερες του κύρους μας, αλλά δεν παραδινόμαστε αμαχητί . Η Ελλάδα μας γέμισε στην ιστορία της από ερείπια και θρήνους. Ωστόσο το έθνος που κρύβεται πίσω από τα ερείπια δε κλίνει το γόνυ εμπρός σε νέους βαρβάρους. Πάντα θα υπάρχουν οι άγρυπνοι φύλακες του ήθους του λαού μας. Ο ιερός Χρυσόστομος, τονίζει: «Ὅτι τὸν ἑαυτὸν μὴ ἀδικοῦντα, οὐδεὶς παραβλζάψαι δύναται», κανείς δεν μπορεί να βλάψει, να θίξει εκείνον που από μόνος του δεν βλάπτει τον εαυτό του. Πολλές φορές με τη σύγχυση που επικρατεί εκούσια ή ακούσια φαίνεται να προκαλούμε ζημία στους εαυτούς μας, στο γένος μας και να το βλάπτουμε ανεπανόρθωτα.

Βέβαια, οι ημέρες ετούτες της μνήμης οφείλουν να είναι μέρες ανάτασης και αισιοδοξίας και παρακαλώ όλους μας , με την ευχή του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας που πρώτα από όλους στην προσφυγική Μητρόπολη μας με τη καταλυτική παρουσία και την αγαστή συνεργασία όλων των δημοτικών φορέων και των μικρασιατικών συλλόγων της περιφερείας οραματίζονται τρόπους για συνεχή επανασύνδεση μας με την Μικρασιατική ρίζα μας, να προχωρούμε με υψηλό φρόνημα γιατί το ιστορικό χρέος είναι βαρύ και όμορφο! Η Μικρασία μας θα ζει πάντοτε και θα εμπνέει. Παρακαλούμε, λοιπόν, για την προστασία της Παναγίας της Βουρλιώτισσας, που σε 3 Κυριακές θα την πανηγυρίσουμε, να σκέπει τα παιδιά Της και εκείνα να στρέφουν το βλέμμα σε Εκείνη που συνόδεψε και παρηγόρησε στο δρόμο του πόνου το λαό Της. Εκείνη να σκεπάσει και εμάς να συνειδητοποιούμε συνεχώς το μεγαλείο του παρελθόντος και να αναλογιζόμαστε την ευθύνη του μέλλοντος.

Επιτρέψτε μου, να ολοκληρώσω την ταπεινή αναφορά μου με τον μέγα Παπαδιαμάντη που σα να ζει μαζί μας και σήμερα προτρέπει… «Να κρατήσετε την παράδοση χωρίς τυπικότητες, μα και ανόθευτη από συμβιβασμούς. Μη σας συνεπάρει η καταλυτική γοητεία των καιρών σας και τη νοθέψετε την καημένη την παράδοσή μας, αλλάζοντάς της πρόσωπο, μορφή και ουσία με ξενισμούς και φράγκικες συνήθεις, κόβοντας στα δύο την ψυχή σας. Μην πτωχοπροδρομίζετε ανυπόφορα παραμορφώνοντας την νεοελληνική ψυχή σας. Σταθείτε τίμιοι αναχωρητές σε αυτές τις δύσκολες ώρες και ουρανόφρονες πάνω και πέρα από τις αμαρτωλές πολιτείες που στήσατε σήμερα εν μέσω της Κοιλάδος της ματαιότητος. ………Μη λιποταχτήσετε σε ευρείς αστραφτερούς και ανοιχτούς ορίζοντες δίχως φτερά. Μη σαλεύετε και ταλαντεύεσθε ανάμεσα καλού και κακού αναποφάσιστοι εκεί στο μεγάλο οικουμενικό σταυροδρόμι. Διαλέχτε σωστά το δρόμο σας μπαίνοντας μέσα στο παντοδύναμο κεφαλάρι της μοίρας σας, με τη σκέψη πως το καλό είναι παμπάλαια σκηνωμένο μέσα σας, ενώ το κακό δεν υπάρχει παρά μόνο την ώρα που πραγματώνετα».

Ας αναπαύει ο Θεός τις ψυχές όσων μαρτύρησαν και οι Μικρασιάτες Άγιοί μας που έλαμψαν τις ημέρες του 1922 ας πρεσβεύουν για όλους μας, τους επιγόνους και διαδόχους εκείνων των μεγάλων και σπουδαίων. Αμήν!

Αρχιμανδρίτης Ηλίας Καρατζάς