Γνώσις – Επίγνωσις – Μετάγνωσις

Γνώσις

– Για όσους αρέσκονται στους ορισμούς, γνώση είναι «η σύμπτωση διάνοιας και πράγματος» (Αριστοτέλης). Αυτό σημαίνει ότι η διάνοια με τους τρόπους του σκέπτεσθαι που διαθέτει, γνωρίζει τις ιδιότητες των όντων ή ό,τι τα συνιστά.

Αυτός όμως ο τρόπος γνώσεως με τον οποίον δουλεύει ο επιστημονικός λόγος δεν ισχύει προκειμένου περί της γνώσεως του ανθρώπου. Και τούτο γιατι η ουσία του ανθρώπου υπερβαίνει τον γνωσιολογικό του οπλισμό. Έτσι καθιστάται αδύνατη η εγκεφαλική επισήμανση τουτου. Εννοώ ότι ο άνθρωπος ως <<εικόνα Θεού>> είναι κάτι το απειροδύναμο. Γνωρίζομε βέβαια την ανατομία του ανθρώπου. Το κυκλοφοριακό, το πεπτικό σύστημα κλπ, αλλά αυτά δεν συνιστούν τον όλο άνθρωπο.

Επίγνωσις

– Έτσι ενώ δεν γνωρίζεται ο άνθρωπος στην ουσία του εν τούτοις γνωρίζει την κατάσταση στην οποία τελεί. Και αυτό φυσικά είναι προνόμιο. Το προνόμιο της αυτογνωσίας. Αυτογνωσία σημαίνει διείσδυσις της συνειδήσεως στο βάθος του ανθρώπου. Διερεύνησις του υπαρκτού τοπίου, επισήμανσης το ζόφον στον οποίον τελεί η ύπαρξις. Αλλά γιατί ζόφος; Ο άνθρωπος διαθέτει ένα αλάνθαστο κριτήριο. Κριτήριο επίγνωσις. Επίγνωσις καταστάσεων, μεγεθών.

– Φως-σκότος, ιερό-ανίερο, είναι ο πόλοι της υπάρξεως. Και επειδή ο άνθρωπος διαθέτει μια προ-οντολογική κατανόηση του ιερού, όταν τίθεται προ αυτού συνειδητοποιεί ότι είναι εκτός: «Φως περισσότερο φως» Γκαίτε «Φώτισόν μοι το εν εμοί σκότος της καρδίας μου» (Γρηγ. Παλαμάς).

Μετάγνωσις

– Τη δύσκολη λοιπον εκεινη ώρα που νοιώθει πως είναι εκτός της ιερότητος και προ της αβύσσου επιζητεί έρμα. Έρμα για να υπάρξει. Οπότε επαναπροσδιορίζετε κυττάζει απ’ αρχής – εν όψει του Θεού – την όλη του πορεία. Αυτή λοιπόν η διαδικασία ως λειτουργία βιώματος ( μετάγνωσι ) επαναφέρει στην αρχική θέση. Την άσπιλη. Επαναφέρει δηλαδή στο Θεό που δωρίζει την διαύγασι του προσώπου ως καρπό μετοχής στη Θεία Δόξα του. Προς τα εκεί δείχνει ο Χριστός, την Θεο-είδεια. Και αυτό προσφέρει η Εκκλησία. Εμείς σήμερα κάνουμε λόγο για επίγνωσι και μετάγνωσι και μένουμε στα ασφυκτικά όρια της γνώσεως μόνον, που φέρνει το στέγνωμα;

Πρωτοπρεσβυτέρου Νικολάου Στασηνόπουλου

There are no photos with those IDs or post 2604 does not have any attached images!